In de
loop der jaren ben ik me er steeds meer bewust van geworden, dat er aan
de basisregels van het boekhouden eigenlijk nooit iets verandert,
ondanks de revolutie op financieel-administratief gebied door de komst
van de computer. Het enige dat daardoor is veranderd is de techniek
waarmee alles wordt vastgelegd.
Wat
wél opvalt, is dat de hoeveelheid regelgeving omtrent de jaarrekening
de laatste decennia exponentieel is toegenomen. Dat heeft uiteraard tal
van oorzaken, maar voor mij is het toch ook een niet te negeren signaal
dat er mogelijk iets aan de basisregels en de boekhoudkundige
systematiek schort. Het lijkt een beetje op een wet of wetsartikel
waarop steeds nieuwe aanpassingen komen en waarvan de hoeveelheid
jurisprudentie onevenredig stijgt, eveneens een teken dat deze
achterhaald en aan vernieuwing toe is, of nog erger, een teken dat deze
vanaf het begin ondeugdelijk is geweest.
Het
duidelijkst komt een en ander naar voren bij de twee belangrijkste
financiële rapportages van ieder jaarverslag, de balans en de winst- en
verliesrekening. Al zolang ik me kan herinneren zijn deze nooit
gewijzigd. Zoals ik hiervoor al heb vermeld wordt er steeds meer
voorgeschreven wat er precies op een balans moet staan en hoe een winst-
en verliesrekening moet worden samengesteld, maar de basisbegrippen
balans en winst- en verliesrekening zelf en de systematiek erachter
hebben bij mijn weten nooit ter discussie gestaan.
Boekhouden
werkt blijkbaar nou eenmaal zo, je hebt een begin- en een eindbalans en
het verschil tussen de saldi daarvan is de winst of het verlies. Punt.
Eenvoudiger kan het niet en aan deze begrippen wordt niet meer getornd.
En toch is het juist deze schijnbare eenvoud die steeds weer tot nieuwe
wetten en regelgeving leidt.
De
kern van het probleem zit in de definitie van het begrip 'Winst' (of
'Verlies' voor de pessimisten onder ons). Het is helemaal afhankelijk
van wat er wel of niet op de balans geplaatst mag of moet worden. En dat
vraagstuk is inmiddels zo veelomvattend en ingewikkeld, dat er een
jarenlange studie voor nodig is om het in al zijn facetten te beheersen.
Het
begrip winst of verlies heeft van nature een zekere gevoelswaarde.
Zonder iets van boekhouden te weten roept zo’n begrip iets bij je op,
net als goed en kwaad. Je voelt als het ware aan of iets winst of
verlies is.
Toch
gaat dat in het bedrijfsleven al lang niet meer op. Vraag een
willekeurige ondernemer naar een omschrijving van het begrip winst en er
is een hele grote kans dat hij het juiste antwoord schuldig moet
blijven. Velen zullen zelfs niet in staat zijn om ook maar bij
benadering iets zinnigs over het begrip te zeggen. Een van mijn vroegere
klanten pareerde deze vraag op een manier die me altijd is bijgebleven:
"Winst interesseert me niet, ik kijk wel naar mijn bankrekening en die
vertelt me meer dan genoeg"!
Verbaas
u ook niet als voor het antwoord naar de boekhouder wordt verwezen. En
dat geeft meteen het probleem weer, winst is een boekhoudersbegrip en de
gemiddelde ondernemer heeft er geen weet van.
Is
het dan niet een beetje erg vreemd, dat wij boekhouders prachtige
rapporten en indrukwekkende berekeningen maken voor een ondernemer,
terwijl de ondernemer zelf eigenlijk niet weet wat het is of hoe het
werkt? Veel nut zal het voor hem dan vast ook niet hebben.
Zeg
nou niet meteen dat u genoeg (kleine) ondernemers kent die zelf hun
boekhouding bijhouden. Dat kan best wel zo zijn, maar dat doen ze omdat
ze ooit het kunstje hebben geleerd en omdat ze er veel geld mee besparen
als ze het zelf doen. Waarom ze doen wat ze doen en waarom ze het op
die manier doen zal hen waarschijnlijk niet echt interesseren. Dat is
hen ook niet kwalijk te nemen, want heel de wereld doet het al eeuwen op
die manier en andere manieren zijn er toch niet? Volgens mij wel!
Als
alternatief wil ik daarom vanuit de oorsprong van het boekhoudkundig
denken een nieuwe manier van boekhouden introduceren. Een manier die in
mijn ogen logischer is en natuurlijker aanvoelt, die bovendien niet
alleen eenvoudiger is maar die ook nog uitdaagt tot een betere
bedrijfsplanning. En als allerbelangrijkste: waar de ondernemer zelf ook
nog wat aan heeft!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten